پرولاپس یا افتادگی دریچه میترال چیست
پرولاپس یا افتادگی دریچه میترال یک اختلال نسبتاً شایع و اغلب خوش‌خیم است.MVP شایع ترین شکل بیماری دریچه قلب است و گاهی می‌تواند به همراه درجاتی از نشت خون از ورای دریچه (نارسایی میترال) باشد.
علایم شایع :
این اختلال در خانم‌های جوان تا میانسال شایع‌تر از اقایان
است.اما فرمی از بیماری در مردان بالای ۵۰ سال دیده می شود و این مردان
نسبت به زنان و جوانترها سه برابر بیشتر در معرض خطر نارسایی میترال (MR)
شدید هستند .
در اغلب موارد علامتی وجود ندارد و لی پرولاپس دریچه میترال یک صدای
قلبی خاص (کلیک clik میان سیستولیک و گاهی یک سوفل قلبی انتهای سیستولیک
در صورت پس زدن خون) ایجاد میکند که با گوشی پزشکی شنیده شود و
معمولا این اختلال در طی یک معاینه معمول کشف می‌گردد.پس اغلب
موارد شکایتی وجود ندارد ، اما گاهی علائم زیر را می دهد:
– درد سینه (تیرکشنده، مبهم یا فشارنده) یا ناراحتی قفسه سینه،
– تپش قلب و اضطراب
-احساس سبکی سر هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده
– خستگی و تنگی نفس
برخی از بیمارانی که MVP پرولاپس دریچه میترال دارند، علایمی را نشان می
دهند که که به نظر می رسد که به این بیماری ارتباطی ندارد مانند: حملات
پانیک، طپش قلب، اضطراب، خستگی، طپش قلب، میگرن، افت فشارخون و سندرم روده
تحریک پذیر.
علل :
علت این اختلال در بسیاری موارد ناشناخته است اما به نظر می
رسد در برخی بیماران ناشی از اختلال ژنتیکی بافت کلاژن باشد. این اختلال
ممکن است با برخی بیماری‌های مادرزادی قلب همراه باشد.
روش های پاراکلینیک برای تشخیص :
الکتروکاردیوگرام :
اگرچه در بیماران مبتلا به MVP الکتروکاریوگرام ممکن است اطلاعات
نسبتاً ارزشمندی فراهم کند اما بیماران معمولاً ECG طبیعی دارند.
الکتروکاردیوگرام ها ممکن است در اثبات آریتمی ها در بیمارانی که ط+پش قلب
دارند سودمند باشد.
اکوکاردیوگرام :
یک اکوکاردیوگرافی مفید ترین آزمون غیر تهاجمی برای تشخیص MVP
است. این روش در شناسایی وضعیت غیرطبیعی و پرولاپس لت های دریچه میترال
موثر است. اکوکاردیوگرام ها در تعیین اندازه دهلیز چپ، اندازه و عملکرد بطن
چپ نیز سودمند است. اکوکاردیوگرام در تعیین میزان پس زدن خون از میترال
کمک میکند .
در بیماران مبتلا به MVP بدون علامت اکوکاردیوگرام های متوالی معمولاً
ضروری نیست مگر در بیمارانی که نشانه های بالینی بدترشدن بیماری شان را
نشان می دهند.
سیر بالینی و پیش آگهی :
پرولاپس دریچه میترال اختلالی قابل پیشگیری نیست. بیماران مبتلا
به MVP می توانند زندگی طبیعی و بدون علامتی را داشته باشند. پیش آگهی برای
فرد مبتلا به MVP خفیف بدون نارسایی آئورت (پس زدن خون از دریچه) عالی
است. شدت پرولاپس دریچه میترال طیف وسیعی دارد. اغلب بیماران مبتلا به این
بیماری بدون علامت هستند در حالی که برخی دیگر علایمی دارند که کیفیت زندگی
آنان را تغییر می دهد.
در کل معمولاً یک اختلال خوش‌خیم است که زندگی طبیعی را مختل
نمی‌کند و پیش آگهی دراز مدت این بیماری عالی است اما زیرمجموعه کوچکی از
بیماران عوارضی شدیدی نشان می دهند مثل: نارسایی میترال (پس زدن خون
از طریق دریچه میترال) و به ندرت بروز عوارض زیر: نارسایی احتقانی
قلب ، سکته مغزی ، آندوکاردیت عفونی.
بروز این علائم با شدت بیماری دریچه ای مرتبط است و در موارد خفیف بیماری بسیار بسیار نامحتمل است.
اگر پزشکتان به شما اطمینان میدهد که بیماری خفیف و بدون عارضه جدی دارید و
امکان عوارض بسیار کم است حرف ایشان را پذیرفته و بدون هیچ دغدغه ای برای
کار ، زندگی ، ازدواج و بارداری و خلاصه آینده خود برنامه ریزی کنید.
خوشبختانه با پیشرفت پزشکی موارد شدید هم به راحتی قابل درمان بوده می توانند برای یک زندگی طولانی مدت برنامه ریزی نمایند.
عوارض :
در کل معمولاً یک اختلال خوش‌خیم است که زندگی طبیعی را
مختل نمی‌کند و پیش آگهی دراز مدت این بیماری عالی است اما زیرمجموعه
کوچکی از بیماران عوارضی شدیدی نشان می دهند
نارسایی میترال (MR) :
شایع ترین و مهم ترین عارضه MVP است. در این وضعیت دریچه میترال
دچار نشت خون از ورای دریچه شده و اجازه می دهد که خون به سمت عقب و به
دهلیز چپ پس بزند.
پیشرفت تدریجی MR در بیماران مبتلا به MVP ممکن است منجر به افزایش گشادی و
نقص عملکرد دهلیز و بطن چپ شود. شدید شدن MR می تواند به آریتمی های قلبی،
نارسایی احتقانی قلب و افزایش خطر مرگ ناگهانی بینجامد.
بیمارانی که از MR شدید رنج می برند در معرض خطر افزایش بروز اندوکاردیت
عفونی نیز هستند که می تواند کشنده باشد. معاینه در تشخیص MR همیشه قابل
اعتماد نیست و نمی تواند شدت MR را به درستی اندازه گیری کند بنابراین بطور
دوره ای اکوکاردیوگرافی ذر این بیماران لازم میشود .
بیماران مبتلا به MR ممکن است سال ها بدون علامت باشند. متوسط فاصله از زمان تشخیص تا شروع علایم ۱۵ سال است.
بیشتر مرگ ها ناشی از نارسایی قلبی هستند اما مرگ ناگهانی نیز گاهی دیده میشود.
اندوکاردیت :
بیماران مبتلا به MVP که پس زدن را تجربه می کنند در معرض سه تا
هشت برابر خطر بیشتر بروز اندوکاردیت عفونی قرار دارند. از آن جایی که
اندوکاردیت با شیوع فراوان ناتوانی و مرگ و میر همراه است، به بیماران
مبتلا به پس زدن MVP توصیه می شود که پیش از انجام اعمال دندان پزشکی و
برخی انواع جراحی آنتی بیوتیک مصرف کنند. با آنتی بیوتیک درمانی پیشگیرانه،
احتمال ابتلای بیماران به اندوکاردیت عفونی کمتر است. در بیمار مبتلا به
MVP و بدون پس زدن، شیوع اندوکاردیت عفونی مشابه جمعیت عامه مردم است و
بنابراین پیشگیری با آنتی بیوتیک لازم نیست.
انواع افتادگی دریچه میترال :
افتادگی دریچه میترال به دو دسته با نارسایی و بدون نارسایی میترال تقسیم می شود.
در افتادگی دریچه میترال بدون نارسایی هیچ خطری فرد را تهدید نمی کند و
هنگام مراجعه به دندانپزشکی فرد نیازی به استفاده از آنتی بیوتیک ندارد،
ولی افرادی که دچار نارسایی میترال همراه با افتادگی دریچه قلب هستند،
هنگام انقباض قلب خون مختصری به دهلیز چپ آنها وارد می شود. این مسئله موجب
می شود تا دریچه میترال تحت فشاری نامتناسب قرار بگیرد و در این حالت فرد
مستعد می شود تا میکروب ها روی لت دریچه قلبش بنشینند و ایجاد عفونت کنند.
به این علت این افراد باید هنگام جراحی، دندانپزشکی، مشکلات مربوط به
دستگاه گوارش و... حتماً آنتی بیوتیک استفاده کنند.
نکته دیگر که باید به آن اشاره کنم این است افرادی که نارسایی دارند، درجات
مختلفی از این بیماری را شامل می شوند و در یک رده از ریسک بیماری عفونی
قرار ندارند و این مسئله به شدت به نارسایی میترال قلب آنان بر می گردد. هر
چه شدت نارسایی بیشتر باشد، خطر ایجاد عفونت دریچه ای بیشتر خواهد بود. در
مواقعی که شدت نارسایی زیاد است، بیمار نیاز به ترمیم یا تعویض دریچه قلب
پیدا می کند.
آیا بارداری روی دختران یا زنانی که دچار این بیماری هستند، خطرناک نیست؟
بارداری مشکل ساز نیست، ولی باید تحت نظر باشند، زیرا در صورت
بارداری تپش و درد در ناحیه قلب آنها بیشتر می شود و بر میزان اضطراب آنها
اضافه می کند. این دسته از زنان همین طور باید هنگام زایمان و جراحی، از
آنتی بیوتیک استفاده کنند.
افتادن دریچه قلب در کودکان :
خانواده ها از افتادن دریچه قلب ترسیده و وحشت زده می شوند و به
محض آن که متوجه این مسئله می شوند، ناراحتی روحی در میان اعضای خانواده
بالا رفته و به کودک و فردی که دچار این مشکل است، فشارهای روحی بیشتری
وارد می شود. در حالی که موارد خفیف اصلا اهمیت تشخیصی ندارند و والدین
باید آن را کم اهمیت تلقی کنند تا کودک دچار اضطراب نشود.
داشتن آرامش، مهم ترین اصل در این بیماری است. متاسفانه از وقتی انجام
اکوکاردیوگرافی مد شده است، تشخیص این بیماری راحت تر شده وهمین مسئله باعث
بروز اضطراب در افراد می شود
توصیه برای مربیان و معلمان
میزان اضطراب در این بچه ها بالاست و زود عصبی می شوند. این
بیماران حساس هستند و در موقع امتحانات، بخصوص امتحانات شفاهی هیجانات
بیشتری را از خود بروز می دهند. بنابراین باید به علت وجود این هیجانات و
حساسیت ها، با آنها برخوردهای مناسبی شود و رفتار های قهرآلود باعث تشدید
علائم بالینی در آنان می شود. این دسته از دانش آموزان باید از انجام ورزش
های سنگین معاف شوند و مربیان ورزش باید این مسئله را مورد توجه خاصی قرار
داده و آنان را در ورزش های استقامتی شرکت ندهند.
درمان :
بیماران بدون علامت:
بیشتر بیماران مبتلا به MVP بدون علامت بوده و در معرض خطر بالای بروز
عوارض جدی قرار ندارند. بیماران بدون علامت با پس زدن خفیف یا عاری از آن
را می توان هر ۳ تا ۵ سال از نظر بالینی ارزیابی کرد. اکوکاردیوگرام های
متوالی لازم نیست مگر علایم قلبی عروقی بروز کند یا پزشک مشکوک به پیشرفت
MR شود.
بیماران باید تشویق شوند که یک شیوه زندگی سالم را انتخاب کرده و به طور
منظم ورزش کنند. در بیماران دچار عارضه MR پیشگیری از آندوکاردیت باکتریال
با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها جهت برخی اعمال دندانپزشکی( مثل کشیدن دندان یا
پرکردن ریشه) یا اقدامات جراحی مربوط به مجاری ادرار یا دستگاه کوارش
و روده‌ها توصیه می‌گردد. در غیاب وجود عوارضی مثل پس زدن خون ، محدودیتی
از نظر فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری وجود ندارد
رژیم غذایی خاصی مورد نیاز نیست. اما در مورد بعضی علایم نظیر درد سینه
یا تپش قلب، قطع مصرف مواد حاوی کافئین،قهوه، نسکافه،شکلات کاکائو،
چای پررنگ یا کهنه دم و نیز مشروبات الکلی ممکن است سودمند باشد.
بیماران علامت دار:
بیماران MVP که طپش قلب مرتبط با تاکی کاردی، افزایش علایم آدرنرژیک، درد
قفسه سینه، اضطراب یا خستگی دارند اغلب به درمان با دوز پایین داروهای
مسدودکننده بتا خوب پاسخ می دهند. علایم مرتبط با تغییرات ارتواستاتیک
مانند افت فشارخون وضعیتی با افازیش مصرف مایعات و نمک درمان می شود.
اگر بیماران علایم ارتواستاتیک شدیدی را تجربه کردند، درمان با
مینرالوکورتیکوئیدها ممکن است لازم شود. بیماران علامت دار مبتلا به MVP با
سابقه حملات ایسکمی گذرا می توانند از فواید آسپرین درمانی بهره مند شوند.
به بیماران علامت دار مبتلا به MVP با سابقه سکته و حملات ایسکمی گذرای
راجعه در حالی که آسپرین درمانی دریافت می کنند توصیه می شود درمان طولانی
مدت ضد لخته مانند وارفارین را نیز دریافت کنند.
بیماران مبتلا به سندرم MVP اغلب تشویق می شوند که به منظور تصحیح نقص
عملکرد اتونومیک خود معیارهایی را در نظر بگیرند. برخی معیارها مانند رژیم
غذایی مناسب، محدودیت مصرف کافئین و افزایش فعالیت های ورزشی هستند. مکمل
منیزیم ممکن است علایم را بهبود بخشد و از خستگی ، درد قفسه سینه، تنگی
نفس، طپش قلب و اضطراب بکاهد.
انتخاب های جراحی:
جراحی والوولوپلاستی یا آنولوپلاستی یا ترمیم دریچه میترال یک فرایند جراحی است که دریچه میترال بیمار را حفظ می کند. جراح تلاش می کند تا دریچه میترال اصلی را اصلاح کند تا برگشت جریان خون به عقب را از بین ببرد.
تعویض دریچه میترال هنگامی که ترمیم دریچه ممکن نیست انجام می شود. در این فرآیند جراح دریچه میترال آسیب دیده را با یک دریچه مصنوعی جایگزین می کند. دو نوع دریچه مصنوعی به کار می رود که دریچه های مکانیکی و بافتی نامیده می شوند. دریچه های مکانیکی از فلز ساخته می شوند. بیمارانی که این روش را انتخاب می کنند برای بقاء زندگی شان به یک داروی ضد انعقاد نیاز خواهند داشت. دریچه های بافتی از بافت بیولوژیک مانند دریچه های قلبی خوک یا گاو ساخته شده اند و بیماران نیازی به مصرف داروی ضد انعقاد ندارند. معمولاً دریچه های مکانیکی نسبت به دریچه های بافتی طول عمر طولانی تری دارند.
چه کسانی باید جهت پیشگیری به پزشک مراجعه نمایند؟
با توجه به امکان زمینه ارثی اگر یکی از اعضای خانواده دارای سابقه پرولاپس دریچه میترال باشد می توانید با پزشک مشورت کنید.