روماتیسم قلبی یا تب روماتیسمی
تب روماتیسمی، می تواند سبب بیماری روماتیسمی قلبی شود که این بیماری می تواند برای قلب، دریچه های آن مشکلات و ناراحتی هایی ایجاد کند. تب روماتیسمی حاد عارضه التهابی عفونت باکتریایی استرپتوکوک گروه آ بتا همولیتیک است که ممکن است ۲ تا ۶ هفته بعد از عفونت ایجاد شده و اعضای مهم بدن از جمله مفاصل، قلب، پوست و مغز را درگیر می‌سازد.
این باکتری باعث می شود که دچار گلودرد شویم. این کار را هم با انتشار سمی به نام "استرپتولیزین" انجام می دهد که استرپتولیزین نیز گلبول های قرمزِ خون را از بین می برد. اما این گلبول های سفید هستند که با ترشح آنتی بادی (پادتن) مخصوص آن سم، از اثر گذاری آن جلوگیری می کنند. به همین دلیل است که در گلو این جنگ شروع می شود (در واقع در لوزه ها)
اگر که اقدام به حذف و از بین بردن این
باکتری نشود، میزان سم باکتری ها در خون بالا و بالاتر می رود و این سم
باعث میشود که میزان آنتی بادی تولید شده هم بیشتر شود و ممکن است که روی
گیرنده های شبیه به این سم که یکی از آنها دریچه ی قلب است اثر بگذارد. در
این هنگام باعث التهاب در دریچه ی قلب می شود و جریان خون رو با مشکل مواجه
می کند که به آن روماتیسم فلبی گفته می شود.
بنابراین تب روماتیسمی ممکن است قلب را گرفتار نماید یا آسیبی به قلب
نرساند و در صورتیکه تب روماتیسمی سبب آسیب دائمی و پایدار قلب شود به این
حالت بیماری روماتیسمی قلب گفته می شود و بیماری روماتیسم قلب نتیجه آثار
باقیمانده از التهاب دریچه های قلبی در اثر تب حاد روماتیسمی است که موجب
بروز تنگی یا نارسایی و یا هر دو حالت در دریچه های قلبی می شود که دریچه
های میترال و آئورت بیش از همه مبتلا می شوند و گاهی حتی تمام لایه های قلب
درگیر می شوند.
علائم و نشانه های روماتیسم قلبی
در مواردی که لایه عضلانی قلب گرفتار شود نارسایی قلب جدی ترین تظاهر این بیماری است که در قالب موارد خفیف است و در پنج تا ده درصد موارد التهاب در پرده دور قلب یا پریکارد وجود دارد که از علائم آن درد قفسه سینه است که با تنفس عمیق شدت پیدا می کند.
در واقع درگیری قلبی در تب روماتیسمی به طور متوسط در ۵۵ درصد موارد ایجاد می شود که با افزایش سن از شیوع آن کاسته می شود.
در پانزده درصد موارد ممکن است درگیری سیستم مغز و اعصاب نیز در این بیماری وجود داشته باشد که بیشتر در دختران ایجاد می شود که با حرکات غیر ارادی و سریع اندام، ضعف عضلانی و بی ثباتی روحی مشخص می شود و یکی از علائم و نشانه های بسیار خوب آن در کودکان سنین مدرسه تغییر دست خط آنهاست و با پیشرفت بیماری عصبانیت، بی قراری و اختلال در راه رفتن بروز می کند.
به طور معمول پس از ابتلا به دریچه های قلب در جریان تب حاد روماتیسمی، چند سال طول می کشد تا تغییرات ایجاد شده در دریچه های قلب به حدی برسند که ایجاد ناراحتی برای بیمار کنند.
ناراحتی های ایجاد شده توسط بیماری های دریچه های قلب برحسب ضایعه ایجاد شده (تنگی یا نارسایی ) یا نوع دریچه گرفتار متفاوت است.
اما به طور کلی علائمی از قبیل تنگی نفس هنگام فعالیت، احساس خستگی زودرس، طپش قلب، درد سینه، تنگی نفس هنگان خوابیدن، سرگیجه، سنکوپ و تورم پاها ایجاد می شود.
البته در برخی موارد بیمار ممکن است دچار سکته مغزی شده، قسمتی از بدنش فلج شود. علائم فوق در موارد زیادی بستگی به شدت بیماری دریچه ای ایجاد شده دارد.
درمان روماتیسم قلبی
معمولا آسیب هایی که برروی دریچه های قلبی ایجاد می شود دائمی بوده و برگشت پذیر نیستند اما علائم و ناراحتی های ناشی از این بیماری ها را می توان بوسیله درمان دارویی، جراحی های ترمیمی یا تعویض دریچه های قلبی یا استفاده از بالون و موارد دیگر کاهش داد.
بررسی‌های تشخیصی ممکن است شامل آزمایش‌های خون، کشت گلو و نوار قلب و رادیوگرافی قفسه سینه و قلب باشد. هیچ آزمون اختصاصی برای تشخیص تب روماتیسمی وجود ندارد. در موارد خفیف، مراقبت در منزل کافی است ولی در موارد شدید ممکن است بستری در بیمارستان لازم باشد. درجه حرارت بیمار و تعداد نبض او را روزانه اندازه‌گیری کرده و برای ارایه به پزشک ثبت نمایید. اگر بیمار گلودرد یا سرفه دارد از یک دستگاه مرطوب‌کننده با بخار سرد استفاده کنید. دستگاه مرطوب‌کننده را هر روز تمیز کنید. بهداشت دهانی مطلوب مهم است. از دارو درمانی نیز می توان برای درمان این بیماری استفاده کرد:
- آسپیرین برای کاهش التهاب استفاده میشود. بسته به شدت بیماری از استروئیدها هم استفاده میشود.
- درصورت درگیری قلب، بسته به شدت درگیری از داروهای قلبی استفاده می‌گردد.
- آنتی‌بیوتیک‌ها برای مقابله‌وریشه کن کردن عفونت استرپتوکوکی.
- استفاده از پنی سیلین تزریقی هر ۲۸ روز یک بار به عنوان درمان پیشگیری کننده تا ۵ سال و در صورت درگیری قلبی تا آخر عمر توصیه می‌گردد.