وقتی فشار خون می افتد چکار کنیم
در حالی که اکثر مردم با مشکل فشار خون بالا مواجه هستند، اما برخی افراد نیز ممکن است دچار افت غیرعادی فشار خون شوند که این وضعیت نیز به نوبه خود بیمارگونه است و میتوانید در شرایط حاد، جان بیمار را تهدید کند
فشار خون نیرویی است که توسط جریان خون به دیواره رگ ها (عروق خونی) وارد می‌شود. فشار خون توسط پمپ خون به درون سرخرگ‌ها (شریان) ایجاد شده و با پاسخ سرخرگ‌ها به این جریان خون تنظیم می‌گردد.
فشارخون فرد به شکل فشار سیستولیک بر روی فشار دیاستولیک بیان می‌شود.
فشارخون سیستولیک (عدد بالایی) معرف فشاری است که بعد از انقباض عضله قلب، در شریان‌ها ایجاد می‌شود و فشارخون دیاستولیک (عدد پایینی) معرف فشار درون سرخرگ‌هاست، وقتی که قلب به حالت انبساط و استراحت خود برمی‌گردد.
فشارخون سیستولیک (انقباض) برای بیشتر بالغین بین 90 تا 120 میلی‌متر جیوه و فشارخون دیاستولیک بین 60 تا 80 میلی‌متر جیوه است.
توصیه‌های اخیر، فشارخون طبیعی را فشار کمتر از 120 روی 80 می‌دانند. فشار خون بیش از 130 روی 80 فشارخون بالا محسوب می‌شود.
فشار خون بالا خطر بیماری‌های قلبی، کلیوی، سخت شدن دیواره عروق (آترواسکلروزیس)، آسیب‌های چشمی و سکته را افزایش می‌دهد.
فشارخون پایین (هیپوتانسیون) فشاری است که باعث ایجاد علائم و نشانه‌های ناشی از کاهش جریان خون در عروق می‌شود.
وقتی فشارخون به حدی کم باشد که سبب ایجاد نقصان در رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به ارگان‌های مختلف مثل مغز، قلب و کلیه شود، اندام‌ها نمی‌توانند عملکرد طبیعی خود را انجام داده و به مرور زمان صدمه می‌بینند.
رخی افراد ممکن است با وجود فشارخون 90 روی 50 هیچ گونه علامتی از فشار خون پایین را نداشته باشند، بنابراین فشارشان پایین محسوب نمی‌شود.
به هر حال، برخی افراد که عموما فشارخون بالاتری دارند، ممکن است وقتی فشارشان به حد 100 روی 60 افت کند، علائم فشارخون پایین را در خود احساس کنند.
آیا فشارخون پایین برای سلامتی مضر است؟
افرادی که فشارخون پایین‌تری دارند، خطر کمتری آنها را برای ابتلا به بیماری کلیوی، سکته، بیماری قلبی تهدید می‌کند.
ورزشکاران و بعضی افرادی که مرتبا ورزش می‌کنند، افرادی که وزن مناسبی دارند و افرادی که سیگار نمی‌کشند، اکثرا فشارخون کمتری دارند.
بنابراین، فشارخون پایین تا زمانی که ایجاد علائم نکند و به اندام‌ها صدمه ای نزند، مطلوب بدن می‌باشد.
علل افت فشار خون
بیماری های زیر منجر به کاهش فشار خون می شوند:
- بیماری قلبی که جریان خون را به سایر نقاط بدن کاهش می‌دهد
- بیماری کم خونی
- ابتلا به یک عفونت جدی
- مشکل غده تیروئید
- دیابت
- بیماری ادیسون که نوعی نارسایی غده فوق کلیوی است.
- پارکینسون
- آمبولی ریوی یا انسداد عروق سرخرگی ریوی
نشانه‌های فشارخون پایین
وقتی فشارخون به حدی پایین باشد که خون کافی به اندام‌های بدن نرسد، اندام‌ها به خوبی عمل نکرده و ممکن است به تدریج آسیب ببینند، به عنوان مثال، اگر خون کافی به مغزمان نرسد، سلول‌های مغزی اکسیژن و مواد مغذی کافی را دریافت نکرده و احساس گیجی، منگی و یا حتی غش کردن به سراغ فرد می‌آید.
تغییر وضعیت از حالت نشسته یا خوابیده به وضعیت ایستاده اغلب نشانه‌های فشارخون پایین را ظاهر می‌سازد.
این حالت به این دلیل اتفاق می‌افتد که ایستادن باعث می‌شود که خون در رگ‌های قسمت‌های انتهایی بدن ته‌نشین شود که این خود باعث کاهش بیشتر فشارخون شده و علائم افت فشار ظاهر می‌شود.
پیشرفت حالت گیجی، منگی یا حتی غش کردن در پی ایستادن که از فشارخون پایین ناشی می‌شود، هیپوتانسیون ارتواستاتیک نامیده می‌شود.
افراد عادی معمولا سریعا خود را با افت فشارخون ناشی از ایستادن تطابق می‌دهند که مانع از ایجاد هیپوتانسیون می‌شود.
وقتی فشارخون ما برای رساندن خون به شریان‌های کرونری که ماهیچه‌های قلب را تغذیه می‌کنند کافی نباشد، علائمی نظیر درد قفسه سینه (آنژین) یا حتی حمله قلبی بروز می‌کند.
وقتی خون کافی به کلیه‌ها نرسد، کلیه‌ها توانایی خود را در حذف مواد زائد بدن مثل اوره و کراتینین از دست خواهند داد.
درمان فشارخون پایین
فشار خون پایین در صورتی‌که بدون علامت بوده و تهدید کننده سلامتی اندام‌های بدن نباشد، نیازی به هیچ درمانی ندارد.
به هر حال، همه بیمارانی که نشانه‌ها و علائم ناشی از افت فشار خون را دارند، باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرند، چون درمانشان بستگی به علت افت فشار دارد؛ به عنوان مثال اگر مصرف یک دارو (مثلا داروهای فشارخون و دیورتیک‌ها) باعث کاهش فشارخون شده باشد، دوز آن باید کاهش یافته یا حتی مصرف آن قطع شود (تحت نظر پزشک) و یا اگر خونریزی شدید علت باشد، باید تزریق خون انجام شود.
به هر حال شایع‌ترین علل فشارخون پایین کاهش حجم خون، بیماری قلبی و داروهای مصرفی توسط فرد می‌باشد که بسته به علت، درمان توسط پزشک انجام می‌گیرد.